( بر اساس یک قصه کهن ایرانی)

اسب
سواری ، مرد افلیجی را سر راه خود دید که از او کمک می خواست. مرد سوار،
دلش به حال او رحم آمد ، از اسب پیاده شد و او را بر اسب نشانید تا او را
با مقصدش برساند.

مرد افلیج بر اسب که نشست ، دهنه اسب را
کشید و گفت : من اسب را بردم و با اسب گریخت ، اما پیش از آنکه از صدا رس
دور شود ، مرد سوار در پی آن فریاد زد : تو تنها اسب را نبردی ، جوانمردی
را هم بردی. اسب برای تو ، اما گوش کن ، چه میگویم .

مرد افلیج اسب را نگه داشت .

مرد سوار گفت : هرگز به هیچ کس نگو چگونه اسب را بدست آوردی ، چون از این می ترسم که دیگر هیچ سواری به پیاده ای رحم نکند.

مرد
افلیج گفت: از آن روز که من را در یاد است در کنار این راه در تماشای
سواران بودم. در اندیشه شدم ، این چه بازی است که در آن من پیاده و بازنده
ام.

با خود گفتم: اگر این بازی تا به آخر شود، سر انجام مرا جز خاک
گور چیز دیگر نیست ، پس آن بهتر، قبل از آنکه به آخر خط برسم بازی را دگر
سازم.

مرد سوار گفت: و بر آن شدی اسب دیگر کسان ببری ؟

مرد افلیج گفت : آری چرا نه ؟ اسب را جز سواری دادن کاری نیست ، می خواهد تو باشی ، می خواهد من باشم.

مرد
سوار گفت: تو دگر بر چه آیینی که دزدان نیز در آیین خود جوانمرد را می
شناسند. من در حق تو جوانمردی کردم ،از برای یاری تو دست دراز کردم، بر
کفم آتش نهادی ، این جفا سزاوار من نبود.

مرد افلیج گفت : نخست آنکه
تو جوانمردی نکردی ، ترحم کردی ، و دیگر ،آنچه تو به آن میگویی جوانمردی ،
من به آن میگویم اسب. سه دیگر ، من نمی بردم، دیگری می برد ، پی آن چگونه
است دیگران سزاوارند سوار باشند ، اما سزای من پیاده بودن است.

آیین از آن تو ، من اگر بخواهم بر آیین تو باشم ، تمام عمر باید در کنار این راه اوقات خود هدر کنم .

تو بر آیین خود باش ، من اسب را میبرم.

مرد سوار گفت : پا از گلیم خویشتن نباید دراز کرد .

مرد افلیج گفت : آن گلیم که می گویی در باور من بود ، بسیار رنج بردم تا آن را زدودم ، اکنون بر آنم که باور را باور نکنم.

مرد سوار گفت: اما آن اسب از آن من است.

مرد افلیج گفت : از آن تو بود ، اکنون دیگر مال من است .

مرد افلیج لگام کشید ، اسب بر روی دو پا بلند شد و به تاخت درامد .

مرد
سوار دست در پس سنگی برد تا به سوی مرد افلیج پرتاب کند ، مرد افلیج در
حالی که دور میشد گفت : بازی سنگ پرانی را دها بار من انجام دادم ، تا
بلکه سواری را از اسب به زیر کشم ، اما نشد .

ریشه سنگ از خاک بیرون نیامد که نیامد ، حال با جوانمردی خویش باش و پا از گلیم خویش دراز مکن .

و رفت .

مرد
سوار ایستاد و نگاه کرد تا مرد افلیج در نگاهش گم شد ، پس با نا امیدی
پایجامه  را تا زانو درید و خود را به شکل و شمایل مرد افلیج درآورد و در
کنار جاده نشست .

از دور سواری برآمد. مرد سوار خود را به پریشانی و درماندگی زد.

سوار در صدا رس ایستاد.

مرد افلیج بود که بازگشته بود و با سرخوشی می خندید .

مرد سوار به دیدن مرد افلیج گفت : پشیمان شدی و برگشتی ؟

می دانستم که آیین جوانمردی بر تو اثر خواهد کرد.

مرد افلیج گفت : می بینم که زود آموخته شدی ، آن آیین ، تو را در باور نبود ، زبان ریا را کنار گزار ، من دیگر خام نخواهم شد .

تو که در اندر زمانی نتوانستی پیاده گی را تاب آوری ،چگونه بر آن بودی که من عمری پیاده بودن را برخود هموار کنم ؟

مرد سوار گفت: پشیمان نشدی ؟

مرد
افلیج گفت : هرگز ، تا آن هنگام که بازی ، بازی پیادگان بود ، دنیا کوچک
بود و زندگی را در کنار همین جاده در بر خود داشتم .اما وقتی اسب آمد ،
دنیا فراخ شد ، دنیای کوچک من در زیر پاهای اسب تو خرد شد و از دست رفت و
دنیای من شد اسب.

مرد سوار گفت : اگر پشیمان نشدی ، پس چرا بازگشتی ؟

مرد
افلیج گفت : بازگشتم ببینم به غیر از آنچه مرا در نظر بود ، ترفند دیگری 
به نظر تو رسیده یا نه ؟ اکنون که دیدم اندیشه من بر تو فزونی بوده ، برای
آنکه پایت به سان افلیجان به نظر آید ، مقداری گزنه بر آن بمال ، همانگونه
که من به انجام رساندم .

اکنون میروم ، اما بدان هرگز به هیچکس نخواهم گفت :

جوانمردی تو یعنی اسب من ، باشد که تو هم بتوانی این بازی را با دیگران به انجام رسانی تا بر جوانمردی آنان سوار شوی.

و رفت .

سید محمد حسینی